از تاریخ روایی تا روایت داستانی (مقایسه شیوه‌های روایتگری در اسکندر نامه‌های فردوسی و نظامی)

اسکندر شخصیتی تاریخی است که زندگی و کشور‌گشایی‌های او، در شاهنامة فردوسی و منظومه‌های شرفنامه و اقبالنامة نظامی دستاویزی شده است برای نقل روایت. روایت‌های جهان بی‌شمارند اما علی رغم گوناگونی شکل‌های روایت، هر متن روایی نیاز به واسطه‌ای دارد که آن را روایت کند. این واسطه راوی است و دیدگاه و شیوه‌های روایتگری او یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث تمایز شکل‌های گوناگون روایت می‌شود. در این نوشته، روایت‌های فردوسی و نظامی از داستان اسکندر، از نظر شیوه‌های روایتگری مورد بررسی قرار می‌گیرد. به این منظور، ابتدا ضمن تعریفی از روایت، به تفاوت‌های روایت داستانی و تاریخ روایی اشاره می‌شود. سپس دو متن از نظر تفاوت‌های راوی در دیدگاهی که انتخاب کرده‌اند و شیوه‌هایی که برای واقع‌نمایی داستان از آنها بهره‌ جسته‌اند، مورد بررسی قرار می‌گیرد و نهایتا بر اساس چگونگی استفاده از گفت و‌گوها، توصیف‌ها، شیوه‌های انتقال در هر داستان و نیز مطابقت هر متن با قواعد ژانر، میزان توفیق راویان این روایت‌ها در واقع‌نمایی داستان سنجیده می‌شود.